Projekt nowelizacji ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną został przyjęty przez Radę Ministrów. W zamyśle przepisy mają zapewnić bezpieczniejsze, bardziej przejrzyste środowisko cyfrowe w Polsce oraz dostosować polskie prawo do regulacji UE. Istotną rolę – jako koordynator do spraw usług cyfrowych – będzie w tym odgrywał Urząd Komunikacji Elektronicznej.
Wprowadzony ma być m.in. mechanizm odwoławczy, który pozwala użytkownikom zaskarżać decyzje platform o usunięciu lub zablokowaniu treści oraz mechanizmy nadzoru nad dostawcami usług pośrednich działającymi w Polsce, a także współpracę między krajowymi regulatorami a organami UE i Komisją Europejską.
Projektowana jest też krajowa procedura wydawania nakazów uniemożliwienia dostępu do treści, które dotyczą ściśle określonych przestępstw, m.in. handel ludźmi, kradzież tożsamości, oszustwa internetowe czy wykorzystywanie małoletnich.
– Ustawa wprowadzi mechanizmy umożliwiające skuteczny nadzór nad działalnością platform cyfrowych. A dzięki tym zmianom polski rynek cyfrowy stanie się bardziej przejrzysty, bezpieczny i przyjazny dla wszystkich użytkowników. To także ważne narzędzie do przeciwdziałania dezinformacji, która szczególnie w ostatnim czasie jest rosnącym zagrożeniem – podkreśla Krzysztof Gawkowski, minister cyfryzacji.
Dariusz Standerski, wiceminister cyfryzacji zwraca natomiast uwagę, że ustawa ma wdrożyć unijny Akt o usługach cyfrowych (DSA), a zawarte w nim rozwiązania odpowiadają na rosnącą skalę problemów związanych z nielegalnymi treściami w internecie, takimi jak nakłanianie do zabójstwa, handel ludźmi, stosowanie przemocy, przestępstwa przeciwko małoletnim czy oszustwa.
Nowelizacja wyznacza trzy kluczowe instytucje odpowiedzialne za egzekwowanie przepisów DSA w Polsce:
- Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej (UKE) dalej będzie koordynatorem do spraw usług cyfrowych. Będzie on nadzorował większość obowiązków wynikających z unijnego rozporządzenia;
- Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) będzie odpowiedzialny za nadzór nad platformami e-commerce w sprawach dotyczących konsumentów;
- Przewodniczący Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji (KRRiT) zajmie się platformami udostępniającymi wideo.
Dotychczas to same platformy internetowe decydowały o usuwaniu nielegalnych treści. Po zmianach w prawie możliwe będzie składanie wniosków o blokowanie nielegalnych treści w ramach procedury administracyjnej, prowadzonej przez UKE lub KRRiT.
W ramach tej procedury dostawca usług pośrednich (m.in. platforma internetowa) bez zbędnej zwłoki informuje organ wydający nakaz o wszelkich podjętych działaniach w celu jego realizacji. Brak spełnienia tego obowiązku będzie oznaczał naruszenie obowiązków wynikających z art. 9 DSA.
Od wydanej decyzji każda ze stron postępowania będzie mogła wnieść sprzeciw do sądu powszechnego, przy zachowaniu gwarancji procesowych. Autor takiej treści, który zostanie stroną postępowania, będzie miał prawo głosu w czasie postępowania.
W projekcie ustawy przewidziano odpowiedzialność cywilną i administracyjne kary pieniężne wobec dostawców, którzy naruszą przepisy i nie będą się stosowali do wydanych decyzji.
W sytuacjach, gdy platforma internetowa błędnie usunie treści, które uzna za nielegalne, polski koordynator ds. usług cyfrowych, czyli Prezes UKE lub Przewodniczący KRRiT, będzie mógł wydać nakaz ich przywrócenia. Dzięki temu mechanizmowi wolność słowa zostanie odpowiednio zabezpieczona.
Procedury po stronie urzędów są szybkie, w zależności od tego, kto złożył wniosek trwają 2 dni (w przypadku, gdy wniosek złoży Policja lub prokurator), 7 dni (usługobiorca, zaufany podmiot sygnalizujący) lub 21 (sprawy szczególnie skomplikowane).
Nowe przepisy zakładają m.in.:
-
możliwość skorzystania przez użytkownika z narzędzi umożliwiających odwołanie się od decyzji platform internetowych tj. złożenie skargi bezpośrednio do dostawcy, czy też skargę do UKE, w przypadku, gdy dana platforma nie wypełnia swoich obowiązków wynikających z DSA;
-
możliwość zgłaszania nielegalnych treści, towarów lub usługi za pośrednictwem łatwego w użyciu mechanizmu bezpośrednio na platformach. W przypadku, gdy użytkownik będzie niezadowolony z decyzji platformy lub braku takiej decyzji, może złożyć wniosek do UKE lub KRRiT, który uruchomi procedurę, w której platformie może zostać wydany nakaz uniemożliwienia dostępu do konkretnej nielegalnej treści;
Ponadto - zwiększenie nadzoru nad platformami internetowymi w zakresie:
-
rozpatrywania zgłoszeń przez użytkowników i rozpatrywania skarg;
-
przejrzystości reklam,
-
ograniczeń dotyczących profilowania danych osobowych,
-
projektowania interfejsów dla małoletnich w celu zachowania odpowiedniego poziomu prywatności,
-
identyfikowalności przedsiębiorców na platformach e-commerce;
-
potwierdzenie roli Prezesa UKE jako krajowego koordynatora ds. usług cyfrowych;
-
uregulowanie systemu certyfikacji organów pozasądowego rozstrzygania sporów, tak aby podmioty niezależne, dysponujące odpowiednimi środkami i wiedzą ekspercką, mogły wspierać szybkie i sprawiedliwe rozstrzyganie sporów;
-
przyznawania statusu zaufanych podmiotów sygnalizujących, który pozwoli szybciej i skuteczniej zgłaszać nielegalne treści;
-
dostęp do danych platform dla zweryfikowanych badaczy w celach analitycznych;
-
możliwość przyznawania dotacji celowych z budżetu państwa dla organów i podmiotów realizujących zadania wynikające z DSA;
Przewidziano również powstanie Krajowej Rady ds. Usług Cyfrowych, do której zadań będzie należało:
-
przedstawianie propozycji dotyczących poprawy funkcjonowania organów pozasądowego rozstrzygania sporów i zaufanych podmiotów sygnalizujących oraz wniosków dotyczących ich funkcjonowania;
-
wyrażanie opinii w przedmiocie realizacji obowiązków dostawców usług pośrednich wynikających z DSA;
-
wyrażanie opinii w innych sprawach z zakresu funkcjonowania rynku usług cyfrowych.
W jej skład wejdą przedstawiciele nauki, organizacji społecznych i gospodarczych. Rada będzie działała przy Prezesie UKE.
