Wyzwania i bariery w rozliczeniu dofinansowań KPO i FERC. Czy rozliczenie dofinansowania w ramach KPO i FERC jest tak proste jak zapewniano beneficjentów w trakcie ogłaszania naborów?
Zawarcie umowy o dofinansowanie w ramach Krajowego Planu Odbudowy (dalej jako KPO) czy Funduszy Europejskich na Rozwój Cyfrowy (dalej jako FERC), to dopiero początek ‒ jak się okazuje, często wyboistej ‒ drogi do realizacji projektu i rozliczenia przedsięwzięcia zgodnie z warunkami umowy o dofinansowanie. W chwili, gdy ogłoszono warunki 1. naboru KPO oraz FERC, obserwowaliśmy spory entuzjazm wśród zainteresowanych uzyskaniem dofinansowania, szczególnie w kontekście stosowania uproszczonych metod rozliczenia dofinansowania oraz sposobu raportowania objęcia punktu adresowego (PA) zasięgiem. Dokumentacja konkursowa wskazywała wprost – zasadne jest wprowadzenie stawek jednostkowych w celu koncentracji wysiłków na realizacji projektu przedsięwzięcia, a nie na biurokracji związanej z rozliczaniem jego kosztów.
W Kancelarii Brightspot od początku sceptycznie podchodziliśmy jednak do tych zapewnień, sygnalizując branży telekomunikacyjnej, że stosowanie uproszczonych metod rozliczania nie zwalnia beneficjentów z obowiązku zapewnienia rozliczalności projektu w jak najszerszym zakresie. Czas pokazał, że mimo iż wprowadzenie stawek jednostkowych na pewno uprościło kwestię i jest traktowane w branży jako krok w dobrym kierunku, jednak sam proces rozliczeń i realizacji projektów nadal niesie ze sobą wiele wyzwań – innych niż te, znane z programów ‒ Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (dalej jako POIG) czy Program Operacyjny Polska Cyfrowa (dalej jako POPC).
W niniejszym artykule przedstawimy główne wyzwania oraz bariery, z jakimi muszą mierzyć się beneficjenci w rozliczeniu dofinansowania KPO lub FERC.
To, co wyróżnia rozliczenie projektów realizowanych w ramach KPO oraz FERC od wcześniejszych programów dotacyjnych POIG czy POPC, to uproszczone metody rozliczania wydatków w postaci zastosowania stawek jednostkowych.
Zgodnie z wytycznymi dotyczącymi kwalifikowalności wydatków na lata 2021-2027 wydanymi przez Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej oraz wyciągiem z metodyki stawek jednostkowych, koszty rozliczane uproszczoną metodą są traktowane jako wydatki rzeczywiście poniesione, a beneficjenci nie mają obowiązku gromadzenia faktur kosztowych i innych dokumentów księgowych na potwierdzenie ich poniesienia w ramach projektu. Rozliczenie kosztów jest realizowane w oparciu o rzeczywisty postęp prac i realizacji projektu oraz osiągnięte wskaźniki, czyli objęcie PA zasięgiem szybkiej sieci szerokopasmowej. Beneficjent jest zobowiązany do dokumentowania zrealizowanych PA zgodnie z wymogami naboru (w tym zgodnie z umową o dofinansowanie).
W efekcie weryfikacja złożonego wniosku o płatność polega na potwierdzeniu i wykazaniu przez beneficjenta wykonania PA, zgodnie z warunkami naboru. Co bardzo istotne, wskazany w umowie o dofinansowanie katalog dokumentów potwierdzających wykonania konkretnych PA, nie jest katalogiem zamkniętym ‒ brane do rozliczenia są dokumenty wskazane przez Centrum Projektów Polska Cyfrowa (CPPC).
Oznacza to, że to CPPC decyduje o zakresie i rodzaju dokumentów koniecznych do rozliczenia. W efekcie ilekroć Centrum poweźmie wątpliwość co do rzetelności przedstawionych dokumentów, czy ilości zrealizowanych PA może wezwać beneficjenta do przedstawienia dodatkowych wyjaśnień oraz do przedstawienia innych dokumentów niż wskazane w umowie o dofinansowanie.
