Włączając się do dyskusji nad projektowaną ustawą Prawo komunikacji elektronicznej postanowiłem tym razem zająć się obowiązkami przedsiębiorcy telekomunikacyjnego dotyczącymi kontroli informacji przesyłanej w sieci telekomunikacyjnej stosowanej przez podmioty państwowe właściwe w sprawach bezpieczeństwa i wymiaru sprawiedliwości.
W materiale tym przedstawiam analizę obowiązujących przepisów ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (Pt), zawartych w ustawach określających kompetencje podmiotów wykonujących kontrolę informacji przesyłanej w sieci telekomunikacyjnej, w Kodeksie postępowania karnego (KPP) oraz zawarte w projekcie ustawy Prawo komunikacji elektronicznej (PKE). Mam nadzieję, że tekst przybliży zagadnienia związane z realizacją przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych obowiązków na rzecz podmiotów odpowiedzialnych za „obronność, bezpieczeństwo państwa, bezpieczeństwo i porządek publiczny”. Mam również nadzieję, że rekomendacje i uwagi zawarte w tym tekście będą miały wpływ na ostateczny kształt projektowanej ustawy Prawo komunikacji elektronicznej.
W opinii przedsiębiorców telekomunikacyjnych, szczególnie w trakcie nieoficjalnych wystąpień, prezentowane są bardzo często opinie, że zadania na rzecz bezpieczeństwa nałożone na przedsiębiorców telekomunikacyjnych są bardzo skomplikowane, kosztowne i „nikomu nie potrzebne”. Zwykle kojarzone są wyłącznie z kancelarią tajna, certyfikatami bezpieczeństwa.
Przed przystąpieniem do analizy przepisów określających obowiązki przedsiębiorcy telekomunikacyjnego dotyczących umożliwienia lub zapewnienia warunków kontroli informacji przesyłanej w sieci telekomunikacyjnej warto odpowiedzieć na pytanie: czego te obowiązki dotyczą i czy faktycznie ich realizacja jest potrzebna?
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej w art. 49 zapewnia „wolność i ochronę tajemnicy komunikowania się”. Ochrona ta dotyczy każdej formy komunikowania, w tym komunikowania przy wykorzystaniu telekomunikacji. Z przepisu tego wynika zakaz stosowania podsłuchów rozmów telefonicznych oraz innych przekazów telekomunikacyjnych. Kontrola przekazów telekomunikacyjnych jest bardzo dużą ingerencją w prywatność osób, których ta informacja dotyczy, dlatego odstępstwo od tego zakazu może nastąpić wyłącznie na zasadach określonych w ustawie.
Zarówno KPP, jak i ustawy określające kompetencje uprawnionych podmiotów przewidują, że kontrola informacji przesyłanej w sieci telekomunikacyjnej jest dopuszczalna tylko wtedy, gdy dotyczy to zapobiegania, wykrywania lub obaw popełnienia bardzo ciężkich przestępstw – takich jak:
- zabójstwo,
- handel ludźmi,
- uprowadzenia osoby,
- wymuszania okupu,
- uprowadzenia statku powietrznego lub wodnego,
- zamach na niepodległość lub integralność państwa,
- zamach na konstytucyjny ustrój państwa lub jego naczelne organy,
- szpiegostwo,
- gromadzenia broni, materiałów wybuchowych lub radioaktywnych,
- fałszowania oraz obrotu fałszywymi pieniędzmi, środkami lub instrumentami płatniczymi.
Jakie w związku z tym ciążą na przedsiębiorcy telekomunikacyjnym obowiązki w kontekście przetwarzaniem informacji przesyłanej w sieci telekomunikacyjnej?
Zarówno Pt, jak i ustawy odrębne nakładają na przedsiębiorcę telekomunikacyjnego bardzo dużo obowiązków. W tym dotyczących obronności i bezpieczeństwa, związanych z bezpieczeństwem sieci i usług telekomunikacyjnych, cyberbezpieczeństwem, ochroną informacji stanowiącej tajemnicę telekomunikacyjną, świadczeniami na rzecz organów administracji publicznej itp.
