Z tego powodu skierowaliśmy do WSA w Warszawie skargę na decyzję ministerstwa. Mamy nadzieję, że sąd jest w stanie wyjaśnić sytuację, a w toku postępowania resort cyfryzacji dowiedzie, że realizacja naszego wniosku jest niemożliwa, bądź trudna ponad spodziewane korzyści. Zobaczymy.
Dalsza część opowieści ma już charakter gorzkiej refleksji.
Bez żadnego związku z opisaną wyżej sprawą, przyglądamy się od dłuższego czasu rozwojowi narzędzi AI i widzimy, że zdobywają coraz więcej zwolenników. Wobec tego, wydaje się, że każdy dostawca treści powinien przynajmniej trzymać rękę na pulsie tego zjawiska.
Chcieliśmy zacząć od prostej próby wytrenowania któregoś z modeli językowych na naszych własnych danych ‒ tekstach i innych zasobach TELKO.in ‒ aby samemu skorzystać z czatbota w pracy redakcyjnej, oraz aby udostępnić go czytelnikom serwisu, skoro dla przynajmniej niektórych tak jest wygodniej.
Nie kryję, że do sprawy przystąpiliśmy z doskoku i po łebkach ‒ w przerwach pomiędzy innymi zadaniami. Pobieżna kwerenda wykazała, że bez systemowej integracji z naszym serwerem nie da się wykorzystać bezpośrednio żadnego z dużych modeli, ale że jest inna droga. Na rynku bowiem jest już masa firm, która przewidziała potrzeby takich podmiotów jak TELKO.in i za odpowiednią opłatą udostępnia bezintegracyjny model korzystania z AI ‒ różnych wersji, różnych silników ‒ do wyboru; za odpowiednią opłatą: od stu kilkudziesięciu do kilku tysięcy złotych. Biznes się kręci, a globalne LLM pożerają kolejne zasoby danych. Na marginesie dodamy, że eksperyment na razie zawiódł nasze nadzieje, ale może niewłaściwe podeszliśmy do sprawy.
Zanim jednak wybraliśmy platformę AI, przyszło nam do głowy: dlaczego mamy karmić (pieniędzmi i danymi) ChatGPT, Gemini, czy Claude’a oraz partnerów tych firm, skoro modele językowe opracowuje się także w Polsce. Akurat otwarcie modelu PLLuM ogłosił z dużym przytupem minister Gawkowski. Na pierwszy rzut oka nie wyglądało, aby model udostępniał potrzebne nam narzędzia, ale co szkodziło zapytać? Zapytaliśmy dwukrotnie w kwietniu i do dziś nie otrzymaliśmy żadnej odpowiedzi. Jest jeszcze Bielik i może tutaj się uda… choćby uzyskać odpowiedź.
Tutaj właśnie narodziła się gorzka refleksja: wystąpić na konferencji prasowej, aby ogłosić że Polska także „umie w AI” jest łatwo. Nadać projektowi realne życie oraz biznesowy impet jest znacznie trudniej. Udostępnić dane będące we własnym posiadaniu również. Tymczasem pozycja ChatGPT, Gemini, czy Claude’a wynika nie tylko z tego, że zainwestowane w nie potężne pieniądze, ale także z tego, że postarano się by te pieniądze można było zarabiać ‒ również w partnerstwie z innymi.
Uderzyło nas to, ponieważ w toku dyskusji z MC o dostęp do danych SI2PEM usłyszeliśmy, że „tak, niejeden chciałby od nas dane, żeby na nich zarobić”. I to bynajmniej nie był komplement. Jeżeli administracja publiczna traktuje dane pozostające w jej gestii jako „swoje” i będzie miała za złe, że ktoś chce je wtórnie przetwarzać i na tym zarobić, to zdecydowanie trudniej będzie budować cyfrową gospodarkę w Polsce.
